Giải mã "nỗi khó nói" của phái mạnh: Triệu chứng đường tiểu dưới (LUTS)

Tại phòng khám Nam khoa, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, chúng tôi ghi nhận tỷ lệ nam giới đến khám vì LUTS chiếm tới 10,78% và con số này tăng vọt lên 25,4% ở độ tuổi từ 50 trở lên. Tuy nhiên, nhiều người vẫn lầm tưởng đây chỉ đơn thuần là "bệnh tuổi già" hay do phì đại tuyến tiền liệt mà không biết rằng, LUTS còn là một bức tranh phức tạp hơn nhiều và có thể là hồi chuông cảnh báo những vấn đề sức khỏe nghiêm trọng khác. Hãy cùng các chuyên gia của Khoa Nam học và Y học Giới tính đi sâu tìm hiểu về hội chứng này!

1. LUTS không phải là "bệnh của tuyến tiền liệt"

Trước đây, các triệu chứng như tiểu khó, tiểu rặn thường được gọi chung là "hội chứng tắc nghẽn tuyến tiền liệt" (prostatism). Tuy nhiên, khoa học hiện đại đã chứng minh rằng nguyên nhân không chỉ đến từ tuyến tiền liệt.

LUTS (Lower Urinary Tract Symptoms) là một thuật ngữ bao trùm, mô tả một loạt các triệu chứng phiền toái liên quan đến việc chứa đựng và tống xuất nước tiểu, không phân biệt giới tính, độ tuổi hay nguyên nhân cụ thể.

Thủ phạm gây ra LUTS có thể đến từ nhiều cơ quan:

Tại bàng quang: Bàng quang tăng hoạt (gây tiểu gấp, tiểu nhiều lần), bàng quang giảm hoạt (gây tiểu khó, tiểu không hết), bàng quang thần kinh.
Tại niệu đạo: Hẹp niệu đạo, sỏi niệu đạo.
Tại tuyến tiền liệt: Phì đại lành tính tuyến tiền liệt (BPH) gây chèn ép, tắc nghẽn.
Các nguyên nhân khác: Nhiễm khuẩn tiết niệu, đa niệu về đêm, các vấn đề về nội tiết, thậm chí là hội chứng đau vùng chậu mạn tính.

2. "Điểm mặt" 3 nhóm triệu chứng LUTS điển hình

Các chuyên gia chia LUTS thành 3 nhóm chính. Hãy xem bạn có đang gặp phải dấu hiệu nào không nhé:

Nhóm 1: Triệu chứng chứa đựng (còn gọi là triệu chứng kích thích)

Đây là những phiền toái xảy ra trong giai đoạn bàng quang chứa nước tiểu.

Tiểu nhiều lần ban ngày (Tiểu rắt): Cảm giác phải đi tiểu liên tục dù lượng nước tiểu mỗi lần không nhiều.
Tiểu đêm: Phải thức dậy từ 1 lần trở lên trong đêm chỉ để đi tiểu.
Tiểu gấp: Cảm giác buồn tiểu đột ngột, khó kiềm chế, phải đi ngay lập tức.
Tiểu không tự chủ/Són tiểu: Rò rỉ nước tiểu không mong muốn khi ho, hắt hơi, gắng sức hoặc ngay sau cảm giác tiểu gấp.

Nhóm 2: Triệu chứng tống xuất (còn gọi là triệu chứng tắc nghẽn)

Những khó khăn này xuất hiện khi bạn đang đi tiểu.

Dòng tiểu yếu: Tia nước tiểu yếu, không còn mạnh và vọt xa.
Tiểu ngập ngừng: Phải chờ một lúc lâu mới có thể bắt đầu đi tiểu được.
Tiểu ngắt quãng: Dòng tiểu đang chảy thì bị ngưng lại rồi mới chảy tiếp.
Phải rặn: Phải dùng sức của cơ bụng để bắt đầu hoặc duy trì dòng tiểu.
Tiểu tách dòng: Dòng tiểu bị chia làm hai hay nhiều tia.

Nhóm 3: Triệu chứng sau khi tiểu

Những cảm giác khó chịu còn lại ngay cả khi bạn đã tiểu xong.

Cảm giác tiểu không hết: Luôn có cảm giác vẫn còn nước tiểu trong bàng quang.
Nhỏ giọt sau tiểu: Vài giọt nước tiểu còn rỉ ra sau khi đã kết thúc, thường làm ẩm ướt quần lót.

3. Mỗi liên hệ báo động: LUTS, Rối loạn chuyển hóa và Bệnh lý tim mạch

Đây là một phát hiện quan trọng trong những năm gần đây mà mọi quý ông cần hết sức lưu ý. LUTS không còn là một vấn đề đơn độc của đường tiết niệu. Các nghiên cứu đã chỉ ra một mối liên quan mật thiết giữa LUTS với Hội chứng chuyển hóa (MetS) và các Biến cố tim mạch nặng (MACE).

Hội chứng chuyển hóa là một tập hợp các yếu tố nguy cơ bao gồm: béo bụng, huyết áp cao, đường huyết cao, triglyceride cao và HDL-cholesterol (mỡ tốt) thấp. Người ta nhận thấy, các thành phần của hội chứng chuyển hóa như tăng đường huyết, tăng triglycerid máu có liên quan đáng kể với nguy cơ mắc LUTS.

Cơ chế được cho là do hội chứng chuyển hóa thúc đẩy tình trạng viêm hệ thống và rối loạn chức năng tế bào nội mô, từ đó vừa gây ra LUTS, vừa là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến các bệnh lý tim mạch như nhồi máu cơ tim, đột quỵ.

Nói một cách dễ hiểu, Hội chứng chuyển hóa chính là "mắt xích" quan trọng nối liền LUTS và các bệnh lý tim mạch nguy hiểm. Một nghiên cứu đã chỉ ra rằng, những nam giới bị LUTS mức độ nặng có nguy cơ mắc bệnh tim mạch và đột quỵ cao hơn đáng kể (lần lượt là 1,28 và 1,66 lần).

Lời khuyên từ chuyên gia

Các triệu chứng đường tiểu dưới không chỉ gây phiền toái, làm suy giảm chất lượng cuộc sống mà còn có thể là dấu hiệu cảnh báo sớm các vấn đề sức khỏe toàn thân nghiêm trọng. Đừng chủ quan, đừng âm thầm chịu đựng!

Nếu bạn đang gặp phải bất kỳ triệu chứng nào kể trên, hãy đến gặp các bác sĩ chuyên khoa Nam học để được thăm khám toàn diện, tìm ra nguyên nhân chính xác và có hướng điều trị phù hợp, đồng thời tầm soát các yếu tố nguy cơ về chuyển hóa và tim mạch.

Khoa Nam học và Y học Giới tính – Bệnh viện Đại học Y Hà Nội

Địa chỉ: Số 1 Tôn Thất Tùng, Kim Liên, Hà Nội