1. Chẩn Đoán Hình Ảnh: Công Cụ Hỗ Trợ Đắc Lực
Siêu âm Doppler màu tinh hoàn: Đây là phương tiện tin cậy và hiệu quả nhất hiện nay.
- Ưu điểm: Nhanh chóng, rẻ tiền, dễ thực hiện, giúp chẩn đoán xác định xoắn tinh hoàn (giảm hoặc mất tín hiệu mạch) và phân biệt với các bệnh lý khác.
- Độ tin cậy: Độ nhạy 89 - 93% và độ đặc hiệu 98 - 100%.
- Nguyên tắc: Cần siêu âm so sánh tinh hoàn bên bệnh và tinh hoàn bên lành.
2. Công cụ TWIST (Testicular Workup for Ischemia and Suspected Torsion):
Đây là hệ thống tính điểm lâm sàng giúp quản lý các trường hợp đau bìu cấp.
- Tiêu chí:
- Sưng tinh hoàn (2 điểm)
- Tinh hoàn cứng (2 điểm)
- Mất phản xạ cơ bìu (1 điểm)
- Buồn nôn/nôn (1 điểm)
- Tinh hoàn treo cao (1 điểm).
- Đánh giá:
- 0 - 2 điểm: nguy cơ thấp, giá trị dự đoán là 100% âm tính cho xoắn tinh hoàn, không cần siêu âm hoặc khám chuyên khoa.
- 3 - 4 điểm: nguy cơ trung bình. Cần siêu âm kiểm tra.
- 5 điểm trở lên: nguy cơ cao, giá trị dự đoán là 100% có xoắn tinh hoàn, không cần thiết chỉ định siêu âm, cần khám chuyên khoa và phẫu thuật cấp cứu bảo tồn tinh hoàn
3. Điều Trị Nội Khoa (Tạm thời)
- Tháo xoắn bằng tay: Trong thời gian chờ phẫu thuật, bác sĩ có thể thử nghiệm tháo xoắn bằng tay.
- Nguyên tắc "Mở quyển sách": Tinh hoàn phải thường xoắn theo chiều kim đồng hồ, tinh hoàn trái xoắn ngược chiều kim đồng hồ (nhìn từ dưới lên). Thủ thuật tháo xoắn sẽ xoay ngược lại theo nguyên tắc này.
- Hiệu quả: Nếu thành công, người bệnh sẽ giảm đau rõ rệt gần như ngay lập tức. Tỷ lệ thành công có thể lên đến 80% nếu đến viện sớm (< 12 giờ).
- Lưu ý: Tháo xoắn bằng tay chỉ là biện pháp trì hoãn tạm thời cho một cuộc phẫu thuật thực sự, vì vẫn dễ xoắn tái phát.
- Biện Pháp Hỗ Trợ: Chườm Lạnh
Chườm lạnh (đặt túi nước đá lên tinh hoàn cách một lớp khăn mỏng) nên được thực hiện khi đã có chẩn đoán hoặc nghi ngờ xoắn cao. Các nghiên cứu cho thấy làm mát bên ngoài giúp bảo tồn hoạt động của tinh hoàn và kéo dài thời gian có thể can thiệp.
4. Phẫu Thuật Thăm Dò Khẩn Cấp: Quyết Định Cuối Cùng
Chỉ định phẫu thuật khẩn cấp:
- Khi triệu chứng lâm sàng đủ để chẩn đoán xoắn tinh hoàn, và thời gian đau dưới 12 giờ (không cần thực hiện thăm dò hình ảnh để tránh chậm trễ).
- Khi điểm TWIST từ 5 điểm trở lên.
- Khi siêu âm không rõ ràng hoặc cho thấy có sự giảm tưới máu tinh hoàn.
Hướng dẫn xử trí đau bìu cấp tính
Quy trình Phẫu thuật:
- Tháo xoắn: Tinh hoàn được tháo xoắn, sau đó quan sát và đánh giá tình trạng.
- Đánh giá khả năng bảo tồn:
- Nếu tinh hoàn hồng trở lại: Tiến hành cố định tinh hoàn.
- Nếu tinh hoàn tím, cần đắp gạc huyết thanh ấm 10-15 phút:
- Nếu không hồng trở lại và đau bìu đã > 24 giờ: Chỉ định cắt tinh hoàn.
- Nếu có vài đốm hồng trở lại và đau bìu < 24 giờ: Chỉ định bảo tồn tinh hoàn (tinh hoàn có nguy cơ teo sau này).
- Cố định tinh hoàn: Bác sĩ sẽ cố định tinh hoàn bị xoắn và đồng thời thăm dò, cố định tinh hoàn bên lành để phòng ngừa xoắn tái phát và xoắn bên đối diện.
Hãy nhớ rằng: Chẩn đoán sớm và xử trí kịp thời là chìa khóa để bảo tồn tinh hoàn và chức năng sinh sản của bạn!
Xem thêm: Xoắn tinh hoàn (phần 1): Một cấp cứu nam khoa không thể lơ là
